Pháp thoại: Xuân Canh Tý, Phật lịch 2563. Tây lịch 2020
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật
Thưa Đại chúng!
Hôm nay là ngày mồng 2 Tết Canh Tý, nhằm ngày 26/1/2020.
Tôi thay mặt Hòa thượng Viện chủ và Tăng chúng Tự viện Phước Duyên-Huế, cầu nguyện Tam bảo gia hộ cho Đại chúng và toàn thể đại gia đình nội ngoại của liệt quý vị, người còn, kẻ mất đều hưởng trọn mùa xuân Di-lặc vô lượng an lành.
Sau đây, tôi xin chia sẻ pháp thoại đến quý vị với đề tài:
Mùa Xuân vẫn ở đó cho chúng ta
I/ Tổng luận về can và chi
Xuân năm nay là Xuân Canh Tý. Canh thuộc về Thiên can thứ bảy trong mười Thiên can. Tý thuộc về chi thứ nhất trong 12 chi. Can Chi, người xưa sử dụng để tính giờ, ngày, tháng, năm trong biến dịch của âm dương hay của trời đất, liên hệ đến đời sống con người qua tuổi tác, vận mạng, làm ăn, sinh hoạt…
Can có mười Can và Chi có mười hai Chi. Mười Can gồm: Giáp, Ất, Bính, Đinh, Mậu, Kỷ, Canh, Tân. Chi mười hai Chi lấy mười hai con vật làm biểu tượng, gồm: Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi.
Năm nay Can là Canh và Chi là Tý. Can Canh gặp Chi Tý, nên gọi là năm Canh Tý. Năm của chú chuột được che chở ở trong mái nhà. Canh biến thành cô. Nếu chú chuột không chịu ở trong mái nhà mà chạy ra ngoài đường thì không ai ủng hộ, trở thành chú chuột cô độc rất nguy hiểm đến tính mạng.
Trong chữ Hán, chữ Canh ngoài ý nghĩa can thứ bảy trong mười Thiên Can, nó còn có nghĩa là đường lối, đền trả.
Nên, năm này ta phải có một đường lối, một chính sách, mềm dẽo để giải quyết mọi xung đột với đối phương mà không nên khuếch đại những lỗ hỗng mâu thuẫn. Nếu có ân nghĩa thì nên tìm cách đền đáp cho nhau.
Trong biến dịch, Canh biến thành cô. Tý cũng đọc là tử, người con trai, con gái sống trong một gia đình.
Nếu ta không mềm dẽo đối với đối phương, thì ta bị cô lập, ví như một người con trai hay một người con gái bị đóng khung ở trong một mái nhà không có khả năng tiếp xúc, quan hệ với hàng xóm để nâng cao tầm hiểu biết và phát triển lợi nhuận.
Và năm nay Canh thuộc về Dương mà Tý cũng thuộc về Dương. Mọi việc xảy ra từ chuyện bản thân, gia đình và xã hội rất bất ngờ, vượt khỏi sự tiên liệu và tầm kiểm soát của chúng ta. Vì vậy, năm nay muốn làm việc gì thì không có nóng vội, vì nóng vội sẽ hư việc.
II/ Những điều cần thực tập
Muốn thành công, trong năm này ta phải thực hành năm điều sau đây.
1. Đừng nghĩ ai xấu
Ta thực tập “đừng nghĩ ai xấu”, thì những hạt giống xấu nơi tâm mình không có điều kiện để khởi lên, khiến những hạt giống tốt nơi tâm mình có điều kiện tăng trưởng. Không nghĩ xấu cho ai, nên phiền não nơi tâm ta lắng xuống; không nghĩ xấu cho ai cả, khiến tâm ta tăng trưởng những cảm giác hỷ và lạc. Không nghĩ xấu cho ai cả, nên gọi là người biết sống với xuân.
Nhờ vậy, mà ta hành xử với mọi người tốt hơn. Cái nghĩ xấu từ người khác tới với mình cũng sẽ giảm, nên mọi oán đối giữa mình với người, giữa mình với chúng sinh từ từ được hóa giải và được chuyển sang một chiều hướng tích cực tốt đẹp hơn.
Bốn câu Ca dao ngụ ngôn sau đây, giúp ta thấy được sự thông minh và khôn khéo của chú chuột đối xử với chú mèo, nên chuột và mèo có thể chơi chung với nhau và giúp nhau được:
“Con mèo trèo lên cây cau,
Hỏi thăm chú chuột đi đâu vắng nhà;
Chú chuột đi chợ đàng xa,
Mua mắm, mua muối, giỗ cha chú mèo”.
Chuột đã không nghĩ xấu về mèo, không có tâm trả thù mèo, bằng những chủng tử xấu ác, oán thù, vận hành nơi tâm ý mà chuột biết giải tỏa những oán thù ấy ngay ở nơi tâm ý bằng cách nghĩ tốt và giúp đỡ chú mèo.
Mắm không bị hôi thối, lại thơm và ngon là nhờ có muối mặn. Mắm và muối là biểu trưng cho “tình chung thủy”. Chỉ có cái tình ấy, mới hóa giải được mọi mâu thuẫn với nhau trong cuộc sống từ bản thân, đến gia đình và xã hội. Sống với nhau mà có cái tình chung thủy ấy, thì không có ai hại nhau, không có ai nghĩ xấu về nhau cả.
Nên, chú chuột mua mắm và muối để giỗ cha chú mèo, khiến cho hai dòng họ mèo và chuột không còn nghĩ xấu về nhau, nên hai dòng họ ấy cùng nhau chung sống hòa bình lâu dài.
2. Giữ tâm ý thăng bằng
Trong đời sống con người, ta đừng quá nghiêng về đời sống vật chất mà cũng đừng quá nghiêng về đời sống tinh thần; ta cũng đừng nghiêng quá về đời sống tình cảm, nhưng cũng đừng nghiêng quá về đời sống lý trí; cũng không quá nghiêng về hình thức và cũng không quá nghiêng về nội dung mà ta luôn luôn giữa tâm thăng bằng giữa hai lãnh vực này, để tinh thần và vật chất, tình cảm và lý trí, hình thức và nội dung tương thông và hỗ dụng cho nhau. Nhờ vậy, ta có được một mùa xuân có chủ quyền và đầy thú vị.
3. Thực tập pháp hành
Ta đang là con người và đang ở trong thế giới của con người, ta phải biết nói tiếng người từ trái tim chân thật của chính mình. Nên, ta hãy nói và làm bất cứ điều gì với ai, ở đâu và lúc nào, bằng năng lượng tỏa ra từ trái tim chân thật, thì tự thân của việc làm ấy, của lời nói ấy, của hành động ấy sẽ tạo ra mùa xuân cho ta, cho những người chung quanh ta và ảnh hưởng tốt đẹp đến cả những sinh vật khác, kể cả loài hữu tình và vô tình.
Nên, khi chọn lựa pháp hành, ta dùng lý trí để chọn lựa, nhưng khi thực hành, ta hãy thực hành bằng tất cả trái tim chân thật của chính ta.
4. Kiên trì rèn luyện
Để có mùa xuân, bản thân của nó phải tự rèn luyện và kiên trì liên tục trải qua những thuận lợi và khắc nghiệt với những thời tiết của Hạ, Thu và Đông để khi đúng thời của xuân, xuân mới nở hoa, tạo thành hương thơm, xinh đẹp, cho đất trời và cho nhân thế.
Con người của chúng ta cũng vậy, phải kiên trì tự rèn luyện mình và phải biết đặt mình trong sự rèn của người khác, ngay cả những sự rèn luyện khổ hình từ những địch thủ.
Nhờ vậy, ta có một số vốn liếng giàu có đối với mọi kinh nghiệm thuận nghịch giữa dòng đời hay giữa mọi hoàn cảnh. Nên, thuận nghịch không còn làm cho chúng ta nao lòng. Ta có thể đứng vững chãi và thảnh thơi trước mọi hoàn cảnh và tạo thành sinh chất mùa xuân không phải chỉ riêng cho ta mà cho cả gia đình và xã hội.
5. Nuôi dưỡng lòng biết ơn
Biết ơn là đức lớn của con người. Không biết ơn, đức hạnh của ta bị xói mòn, khô cằn sinh chất. Cơ năng của phước đức bị teo lại, không thể hoạt động, bổng lộc không còn có điều kiện để sinh chồi và kết thành hoa trái.
Ta không có mùa xuân, vì lòng biết ơn của ta bị xói mòn và khô kiệt vậy.
Nên, ta phải luôn biết ơn và báo ân đối với các bậc sinh thành, tổ tiên, bằng hữu thuộc gia đình huyết thống; biết ân và báo ân đối dòng dõi tâm linh, với giang sơn Tổ quốc, và cũng biết ân, báo ân đối với đại gia đình thiên nhiên.
III/ Khuyến tấn
Đầu xuân năm Canh Tý, Phật lịch 2563, Tây lịch 2020, chúng tôi xin chia sẻ năm điều như vậy đến đại chúng. Rất mong Đại chúng chiêm nghiệm, thấy điều gì thích hợp thì thực hành, điều gì chưa thích hợp để cho gió xuân cuốn đi!
Thích Thái Hòa