Trong kinh điển A Hàm và Nikāya; đức Thế Tôn định nghĩa Như Lai như sau: “Những gì Như Lai đã làm Như Lai mới nói, những gì Như Lai nói là Như Lai đã làm, nên gọi là Như Lai”.
Cũng vậy, con người Nhiếp thọ chánh pháp, người ấy phải có nội dung của chánh pháp để nhiếp thọ. Người ấy là người phải có đời sống của chánh pháp.
Đời sống của chánh pháp là đời sống buông bỏ mọi tham dục, buông bỏ mọi ngã chấp, biết rõ thế gian là hư ảo, nên không ái trước bất cứ một cái gì của thế gian, dù là thân mạng hay tài sản, vị ấy thấy chúng là giả hợp, nên không chấp thủ nó. Nhờ vậy mà tự thân của người Nhiếp thọ chánh pháp có đời sống tự tại và tự do.
Vị ấy, tự tại đối với hệ lụy của các dục và tự do đối với những áp bức của sinh tử hay áp bức của vô minh. Do đó, vị ấy có đủ năng lực đem thân và tâm để phụng sự chánh pháp bằng cách nhiếp thọ cho hết thảy chúng sanh, khiến chúng sinh đều được thành thục những lợi ích ở trong Phật pháp.
Bởi vậy, Phu nhân Thắng Man nói: “Nhiếp thọ chánh pháp, người Nhiếp thọ chánh pháp là không khác biệt với Nhiếp thọ chánh pháp. Người không khác biệt với Nhiếp thọ chánh pháp là người thiện nam hay thiện nữ Nhiếp thọ chánh pháp, chính là Nhiếp thọ chánh pháp”. (Thắng Man Kinh, tr 218c, Đại Chính 12).
Nói gọn: Không có Chánh pháp thì không có con người Nhiếp thọ và không có con người Nhiếp thọ thì không có Chánh pháp.
Nên, Chánh pháp và con người Nhiếp thọ chánh pháp, cả hai không tách rời nhau, chúng có mặt trong nhau. Người Nhiếp thọ chánh pháp được xem như là mặt biểu hiện cụ thể của Chánh pháp và Chánh pháp là chiều sâu và chiều cao của con người nhiếp thọ.
Do đó, Chánh pháp và người Nhiếp thọ chánh pháp không thể tách rời nhau, chúng luôn luôn có mặt trong nhau và hỗ trợ nhau.
Thời kỳ mà Chánh pháp sắp sửa hủy diệt là thời kỳ nào và người Nhiếp thọ chánh pháp phải làm gì trong thời kỳ ấy?
Thời kỳ mà Chánh pháp sắp sửa hủy diệt là thời kỳ được Phu nhân Thắng Man mô tả như sau:
“… Khi chánh pháp gần hủy diệt, tỷ khưu, tỷ khưu ni, ưu bà tắc, ưu bà di kết thành bè đảng, tranh cãi, kiện tụng, chia rẽ nhau”. (Thắng Man Kinh, tr 219a, Đại Chính 12).
Họ kết thành bè đảng chia rẽ, kiện tụng và tranh chấp nhau là do họ không còn thiết lập đời sống của họ trên chánh pháp mà là trên tà pháp, không sống theo chánh mạng mà sống theo tà mạng và mọi sự học hỏi của họ không được thiết lập trên nền tảng của chánh kiến mà thiết lập trên tà kiến. Đó là những điều kiện tất yếu khiến cho chánh pháp sớm bị hủy diệt, không phải do thiên ma, ngoại đạo mà do các đệ tử Thế Tôn đã học tập và thực hành sai lạc chánh pháp.
Hay nói cách khác, khi nào và ở đâu mà sự Nhiếp thọ chánh pháp và con người Nhiếp thọ chánh pháp là hai thực thể cá biệt, riêng lẽ không ăn nhập vào nhau, thì lúc đó và ở đó chánh pháp sắp bị hủy diệt. Và lúc nào cũng như ở đâu Nhiếp thọ chánh pháp và con người Nhiếp thọ chánh pháp đan xen vào nhau, tạo thành một thực thể sống động bất khả phân, thì ở đó và lúc đó chánh pháp được hưng thạnh và tồn tại đúng chân nghĩa của nó.
Phu nhân Thắng Man nói: “Người Nhiếp thọ chánh pháp, là con người phải biết sử dụng đức tính chân thật, đức tính ngay thẳng, đức tính không dối trá, đức tính không hư ngụy, đức tính ái kính và ái hộ chánh pháp để Nhiếp thọ chánh pháp”. (Thắng Man Kinh, tr 219a, Đại Chính 12).
Ở đây Phu nhân Thắng Man đã nêu lên những đức tính hết sức quam trọng trong sự nghiệp Nhiếp thọ chánh pháp. Nếu không có những đức tính này thì người Nhiếp thọ chánh pháp là những xác chết vô hồn, không tạo ra được một sinh lực thánh thiện nào cho chính họ và những người có căn duyên với họ.
Do đó, ở trong thời kỳ chánh pháp sắp bị hủy diệt bởi các Tỳ khưu, Tỳ khưu ni, Ưu bà tắc và Ưu bà di chia bè đảng để tranh danh đoạt lợi, kiện cáo nhau thì người Nhiếp thọ chánh pháp phải sống bằng đức tính chân thật, không dối trá, không hư ngụy của mình, thì người đó mới có khả năng Nhiếp thọ chánh pháp, mới có khả năng gia nhập Cộng đồng bảo vệ chánh pháp. Với ý nghĩa này Phu nhân Thắng Man nói như sau:
“Những ai gia nhập ở trong bằng hữu của chánh pháp, chắc chắn họ sẽ được đức Phật thọ ký”. (Thắng Man Kinh, tr 219a, Đại Chính 12).
Bằng những đức tính chân thật, không hư ngụy, người ấy đủ điều kiện để gia nhập vào Cộng đồng duy trì và bảo vệ chánh pháp. Và người đó chắc chắn được chư Phật ấn chứng.
Thích Thái Hòa